Czy mikroplastik stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi?

Źródło: https://www.pexels.com/photo/assorted-plastic-bottles-802221/

Plastik jest wszędzie. Aktualnie znaleźć go można w najprzeróżniejszych przedmiotach i produktach. Plastik jest używany do przechowywania napojów i żywności, jako opakowania kosmetyków, siatki i torby. Można go również znaleźć w zabawkach, farbach, ubraniach, meblach i oponach. Tworzywa sztuczne spotkamy w naszych domach, na ulicy, w jeziorze, na dnie rzeki, w pobliżu szczytu Mount Everest, w Arktyce, a nawet w skorupiakach w Rowie Mariańskim. Cząsteczki plastiku znaleziono w nowo odkrytym gatunku skorupiaka (Eurythenes plasticus) siedem kilometrów pod powierzchnią morza. 

Takie mikrodrobinki, które można obecnie znaleźć do siedmiu kilometrów pod powierzchnią morza, nazywane są mikroplastikami. Mikroplastik to cząsteczki plastiku o średnicy mniejszej niż pięć milimetrów. Rozróżnia się 1) mikroplastik pierwotny, który jest wytwarzany przez ludzi w niewielkich ilościach jako składnik kosmetyków lub, na przykład, jako materiał nośny w odświeżaczach powietrza, oraz 2) mikroplastik wtórny, który powstaje w wyniku rozpadu większych produktów z tworzyw sztucznych pod wpływem czynników środowiskowych, takich jak wiatr, promieniowanie UV, niskie i wysokie temperatury, wilgoć lub tarcie mechaniczne.

Mikrodrobiny plastiku można znaleźć w wodzie, powietrzu, glebie i ludzkim ciele. Badanie przeprowadzone na Uniwersytecie w Newcastle szacuje, że przeciętna osoba może spożywać do pięciu gramów plastiku tygodniowo. Skąd bierze się mikroplastik w ludzkim ciele? Mikroplastik jest emitowany przez produkty codziennego użytku. Można go znaleźć we wszelkiego rodzaju produktach w plastikowych opakowaniach, a także może być bezpośrednio emitowany z powierzchni plastikowego przedmiotu. Badanie przeprowadzone na State University of New York we Fredonii wykazało, że średnio na litr wody z plastikowej butelki przypadało dziesięć cząstek plastiku i trzysta czternaście mniejszych cząstek, które prawdopodobnie były plastikowe. Ponadto ludzie spożywają cząsteczki plastiku z owoców morza. Nie tylko opakowania, ale także żywność bezpośrednio może zawierać te cząsteczki. Organizmy morskie spożywają mikroplastik znajdujący się w wodzie. Jest to tak zwane zjawisko bioakumulacji, gdy coraz większe organizmy, znajdujące się wyżej w łańcuchu pokarmowym, spożywają coraz więcej cząstek danej substancji. Szacuje się, że głównymi źródłami mikroplastiku są opony drogowe, pył drogowy i odzież. Podczas prania odzieży wykonanej z tworzyw sztucznych, takich jak poliester, nylon, elastan lub poliamid, powstają tak zwane mikroplastiki, które dostają się do dróg wodnych i gleb, ponieważ systemy kanalizacyjne nie są w stanie ich zatrzymać. Raport Institution of Mechanical Engineers pokazuje, że nawet trzydzieści pięć procent mikroplastiku w oceanach może pochodzić z tekstyliów. 

Mikrodrobiny plastiku można znaleźć w ludzkiej krwi i płucach. Niedawne badanie wykazało, że mikroplastik znaleziono w 17 z 22 próbek krwi i jedenastu z 13 próbek tkanki płucnej. Może on również znajdować się w innych narządach wewnętrznych, tkankach i komórkach. Czy plastik jest zatem szkodliwy? Ważne jest, aby odróżnić teoretycznie bezpieczny plastik od plastiku zanieczyszczonego różnego rodzaju szkodliwymi substancjami. Istnieje wiele rodzajów plastiku. Substancje takie jak bisfenol A, ftalany i styren są wykorzystywane do produkcji niektórych rodzajów plastiku. Są to substancje endokrynnie czynne, które mogą negatywnie wpływać na funkcjonowanie układu hormonalnego człowieka. Substancje endokrynnie czynne często wpływają na płodność. Ponadto stwierdzono, że mają one negatywny wpływ na ciążę. Potrzeba więcej badań, aby w pełni ocenić ich wpływ na ludzi. 

Tworzywa sztuczne i mikroplastik w coraz większym stopniu zanieczyszczają naszą planetę, a ich wpływ ilustruje reakcje łańcuchowe zachodzące w przyrodzie. Dlatego ważne jest, aby zrozumieć skutki konkretnych działań człowieka i promować pozytywne zmiany na każdym poziomie.

Źródła:

https://dgist.ac.kr/en/html/sub06/060202.html?mode=V&no=d5eda97761a07a20f550fe663077b778&GotoPage=1

https://www.bbc.com/news/science-environment-43389031

https://www.bbc.com/news/science-environment-49295051?fbclid=IwAR3Q2KOqG_KIzMFX_FmJ5l5BfzZfIJ7_MRYmNjfLvtwkMI7yZy_HEOmK8OE

https://www.nationalgeographic.com/environment/article/microplastics-are-in-our-bodies-how-much-do-they-harm-us